Manbiki Kazoku (Shoplifters) [Κλέφτες Καταστημάτων] review

Η κριτική επιτυχία μιας ταινίας του Hirokazu Kore-eda δεν αποτελεί έκπληξη για κανέναν, το αντίθετο μάλλον, μιας και κάθε του δημιουργία, με ελάχιστες εξαιρέσεις λατρεύεται από κοινό και κριτικούς. Για πρώτη φορά στη καριέρα του όμως, καταφέρνει να ανέβει στη κορυφή του κινηματογραφικού Ολύμπου και να κατακτήσει το Χρυσό Φοίνικα. Είναι όντως το Shoplifters κάτι τόσο ξεχωριστό; Για να δούμε…

Βρισκόμαστε κάπου στο Τόκυο. Σε μια μικρή τρώγλη ανάμεσα στις ψηλές πολυκατοικίες ζει φτωχικά αλλά ευτυχισμένα μια οικογένεια. Ο Osamu με την Nobuyo, η αδερφή της, η ηλικιωμένη μητέρα της και ο μικρός γιος τους, Shota. Παρότι τα τρία ενήλικα μέλη εργάζονται και βγάζουν ένα μεροκάματο, έστω και της συμφοράς, η οικογένεια τα βγάζει πέρα με έναν ανορθόδοξο τρόπο, κάνοντας μικροκλοπές από καταστήματα, έχοντας βάλει στο “παιχνίδι” και τον Shota.

Ένα βράδυ, ενώ πατέρας και γιος επιστρέφουν από την “επίσκεψή” τους στο σούπερ-μάρκετ, βλέπουν κλεισμένο σε ένα μπαλκόνι, μέσα στη παγωνιά, ένα μικρό κορίτσι. Την παίρνουν σπίτι, της δίνουν ένα πιάτο φαγητό  και δεν αργούν να συνειδητοποιήσουν ότι η 5χρονη Yuri κακοποιείται από τους γονείς της. Έτσι αποφασίζουν να την κρατήσουν και να την κάνουν μέλος της οικογένειάς τους, με τη μικρή να βρίσκει τη στοργή και την αγάπη που της έλειψαν.

Όμως κάποια στιγμή το μυστικό έρχεται στο φως, και δεν είναι ούτε οι κλοπές ούτε η Yuri…

Τι είναι μια οικογένεια; Τι κάνει ένα σύνολο ανθρώπων οικογένεια; Αυτό είναι το βασικό ερώτημα που πραγματεύεται ο Kore-eda στη ταινία του, κι αν η απάντηση σας φαίνεται απλή και εύκολη, το Shoplifters θα σας κάνει να το ξανασκεφτείτε.

Η ταινία, με ύποπτη αθωότητα, χρησιμοποιεί σχεδόν τα 2/3 της διάρκειάς της στην ανάπτυξη του λογικά αναμενόμενου, στη παρουσίαση δηλαδή μιας δύσκολης αλλά ευτυχισμένης καθημερινότητας μιας οικογένειας, που τυπικά κινείται έξω από τα όρια του νόμου, έστω κι αν αυτά που κλέβουν είναι είδη πρώτης ανάγκης, όμως οι μεταξύ τους σχέσεις, η αγάπη που δίνουν ο ένας στον άλλον χωρίς καν να χρειάζεται να την ξεστομίσουν, η συμπόνια και η μεγάλη αγκαλιά που χαρίζουν στο μικρό κορίτσι, και φυσικά η φτώχια, λειτουργούν ως συγχωροχάρτι.

Σε αυτό του το κομμάτι, το φιλμ δίνει την αίσθηση πως επαναλαμβάνεται, πως ξέρεις τι βλέπεις και ξέρεις που το πάει. Εν μέρει, ο θεατής δεν έχει άδικο, με την παρουσίαση αυτής ρεαλιστικά όμορφης σχέσης να τραβάει λίγο παραπάνω σε διάρκεια, η οποία όμως (σχεδόν) εξισορροπεί από τα πυροτεχνήματα δυνατών συναισθημάτων και σε κάνουν να τα ξεχνάς όλα.

Κάπου εκεί όμως έρχεται το twist, το πανέξυπνα δομημένο twist με τα στοιχεία που σου έχουν ήδη δοθεί να βγάζουν τώρα νόημα, και ξαφνικά αμφισβητείς τα πάντα. Τη φτώχια, την ανάγκη, την ηθική, όλα μοιάζουν ψέματα, όλα εκτός από την αγάπη, όμως πραγματικά σε βάζει να αναρωτηθείς αν αυτή αρκεί για να σβήσει… όλα τα άλλα που για προφανείς λόγους δε μπορώ να αναφέρω.

Ο Hirokazu Kore-eda είναι αναμφισβήτητα μάστορας στη παρουσίαση και διαχείριση πολύπλοκων οικογενειακών σχέσεων και το σενάριο που έχει στήσει αλλά και αναπτύξει στο Shoplifters είναι σίγουρα μία από τις καλύτερές του δουλειές. Αν όμως ρωτάτε αν συνολικά η ταινία κάνει αυτό το βήμα παραπάνω, η απάντηση θα είναι διστακτικά αρνητική, κυρίως λόγω αυτής της ανισορροπίας της πλοκής πριν και μετά το twist, δίνοντας μια αίσθηση πως στη προσπάθειά του να αργοπορήσει όσο γίνεται αυτή την ανατροπή, υπάρχουν σημεία που το πρώτο μέρος βαλτώνει και αντίθετα το δεύτερο δεν αναπτύσσεται όσο θα ελπίζαμε.

Εξαιρετικές οι ερμηνείες όλων των πρωταγωνιστών με την δυστυχώς αείμνηστη πια Kirin Kiki να είναι για ακόμη μια φορά μαγική, ενώ είναι πραγματικά αδύνατο να μην αγαπήσεις αυτό το ζουζούνι με το όνομα Miyu Sasaki που υποδύεται την Yuri, όπως και τον μικρό Jyo Kairi που έχει το ρόλο του τετραπέρατου Shota.

Το Shoplifters μου άφησε την εξής αντιφατική εντύπωση. Είναι μια εξαιρετική ταινία, όπως σχεδόν όλες του Kore-eda άλλωστε, γεμάτη συναισθήματα και τροφή για σκέψη αλλά τις υψηλές προσδοκίες για κάτι ξεχωριστό δεν τις επιβεβαίωσε. Αυτό βέβαια δε πρέπει να σας αποθαρρύνει ούτε στιγμή από το να την απολαύσετε και γιατί όχι, να τη βάλετε στη λίστα με τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς που ολοκληρώνεται σύντομα.

7/10